Geçmiş ve Mevcut Durum:

Daha önceki bilgilendirme yazılarımızda belirttiğimiz üzere, yakın gelecekte, FIFA, menajerleri içeren uyuşmazlıklara bakmak üzere Türkçe’ye FIFA Menajer Dairesi olarak çevrilebilecek olan FIFA Agent’s Chamber’ı kuracağını açıkladı. Henüz, Agent’s Chamber’ın ne zaman işlevsellik kazanacağı netleşmemiş olsa da, daha önce doğrudan CAS’ın görev alanına giren bu uyuşmazlıklar için birinci derece yargı organı oluşacak olması, menajerlerin futbol düzeni içerisinde her geçen gün öneminin daha da arttığını bize açıkça göstermektedir.

Bununla beraber FIFA, Agent’s Chamber haricinde de menajerlere yönelik yeni uygulamalar ve düzenlemeler getireceğini açıkladı. 2018 yılında ilk defa gündeme getirilen bu düzenleme, 2020 Kasım, 2021 Temmuz ve 2021 Aralık aylarında, üç farklı taslak ile “FIFA Futbol Menajerleri Yönetmelikleri” (buradan itibaren “FFAR” olarak anılacaktır) olarak, en azından şimdilik, son halini aldı. Ekim 2022’de, üçüncü ve son taslağın FIFA Konsül’ü tarafından onaylanması bekleniyor. FIFA Konsül’ünün onay vermesi halinde, 2022 Kasım ve 2023 Mayıs ayları arasında, menajerlerin yeni düzenlemeler uyarınca lisans almaları gerekecek. FIFA’nın öngördüğü zaman çizgisinde, FFAR hükümlerinin 2023-24 futbol sezonunda yürürlüğe girmesini beklemekteyiz. (FIFA Agent’s Chamber’la ilgili detaylı bilgi için, “Introducing the Agents Chamber and What to Expect” isimli makalemize bakabilirsiniz.)

​

FFAR ile Bizleri Neler Bekliyor?

FFAR hükümlerine bakıldığında, altı farklı prensip karşımıza çıkmaktadır. Bunlar:

• Çoklu temsilin yasaklanması;

• Lisans almak için gerekli kriterler;

• Komisyonlara getirilen tavan oran ve miktarlar;

• “Temsil edilen taraf öder” prensibi;

• 18 yaş altı futbolcular için özel düzenlemeler; ve

• İcra

olarak sıralanabilir.

​

Dünya Genelinde Lisans Kabul Şartları

Futbol menajerlerinin, FFAR uyarınca lisans alabilmeleri için dört koşul öngörülmüştür. Bu koşullar uyarınca;

1. Lisans alacak menajer gerçek kişi olmalıdır. Bu demek oluyor ki, menajerlik şirketi olarak lisans alabilmek mümkün olmayacaktır, ancak, birden fazla lisans almış gerçek kişi menajerin bir araya gelip bir menajerlik şirketi kurmasının önünde herhangi bir engel yoktur.

2. Birtakım kişilik özellikleri beklentilerini karşılamalıdır. Menajerlik lisansı alacak kişinin adli sicil kaydının temiz olması gerekecektir.

3. Futbol düzenlemeleri hakkında yapılacak sınavda, muafiyet kriterlerini karşılamıyor olması halinde, en az %80 başarı göstermelidir. Bu sınavın, yılda iki defa düzenlenmesi beklenmektedir.

4. Profesyonel mesleki gelişimini devam ettirmeli ve FIFA’ya yıllık bir ödeme yapmalıdır.

​

Çoklu Temsilin Yasaklanması: Her Bir Taraf İçin Bir Menajer

Herhangi bir transfer veya işlem esnasında, bir menajerin birden fazla tarafı temsil etmesi birden fazla taraf için menajerlik hizmeti sunması, FFAR ile yasaklanmıştır. Ayrıca belirtmek gerekir ki, taraflardan birini temsil eden menajer ile ilişkili olan bir başka menajerin de aynı işlem içerisindeki bir diğer tarafı temsil etmesi yasaklanmıştır. Örnek olarak, aynı şirkette çalışan iki farklı menajer veya menajerlik yapan iki kardeşin aynı işlemin farklı taraflarını temsil etmesi, şu anki düzenlemelere bakıldığında yasaklanmış görülmektedir.

Menajerler, gerçekleştirilen bir işlem veya transfer kapsamında:

1. Eski kulüp ve futbolcuyu;

2. Eski ve yeni kulüpleri; veya

3. Tüm tarafları

aynı anda temsil edemeyeceklerdir.

Örnek: (B) Kulübü, (A) Kulübünden, (X) futbolcuyu transfer ediyor. Menajer (M)’nin, (A) ve (X)’i aynı anda veya (A) ve (B)’yi aynı anda veya (A), (B) ve (X)’i aynı anda temsil etmesi mümkün değildir.

Çoklu temsilin tek istisnası olarak, menajerlerin, yeni kulüp ile futbolcuyu, iki tarafın da önceden yazılı ve açık rızasını almak koşuluyla, aynı anda temsil edebilmesi mümkündür. Ancak bu durumda, menajerin temsil etmekte olduğu kulüp, menajere ödenecek olan hizmet bedelinin en fazla %50’sini ödeyebilecektir.

Örnek: (B) Kulübü, (A) Kulübünden, (X) futbolcuyu transfer ediyor. Menajer (M)’nin,  (B) Kulübü ve (X)’i, aynı anda temsil etmesi mümkündür. Ancak bu durumda, Menajer (M)’ye ödenecek olan hizmet bedeli toplamda 100.000 USD ise, (B) Kulübü, bunun en fazla 50.000 USD’sini (M)’ye ödeyebilecektir. Kalan miktar ise (X) tarafından (M)’ye ödenmelidir.

Menajerlere Ödenecek Komisyonlara Getirilen Sınırlamalar

Menajerlere ödenecek komisyonlara getirilen sınırlamalar, farklı düzenlemeleri içerdiğinden, örnek üzerinden anlatmak daha açıklayıcı ve yerinde olacaktır.

1. Örnek: (B) Kulübü, (A) Kulübünden, (X) futbolcuyu transfer ediyor ve (B) Kulübünün, (X)’e ödeyeceği brüt ücret 200.000 USD veya daha fazla.

• (A) Kulübü, menajerine, transfer bedelinin %10’una kadar komisyon ödeyebilecektir.

• (X) Futbolcu, menajerine, elde edeceği brüt gelirin %3’üne kadar komisyon ödeyebilecektir

• (B) Kulübü, menajerine, (X)’e ödeyeceği brüt gelirin %3’üne kadar komisyon ödeyebilecektir.

2. Örnek: (B) Kulübü, (A) Kulübünden, (X) futbolcuyu transfer ediyor ve (B) Kulübünün, (X)’e ödeyeceği brüt ücret 200.000 USD’den az.

• (A) Kulübü, menajerine, transfer bedelinin %10’una kadar komisyon ödeyebilecektir.

• (X) Futbolcu, menajerine, elde edeceği brüt gelirin %10’una kadar komisyon ödeyebilecektir

• (B) Kulübü, menajerine, (X)’e ödeyeceği brüt gelirin %5’ine kadar komisyon ödeyebilecektir.

Burada elbette ki, Türk spor hukuku mevzuatında güncel bir tartışma konusu olan, 26 Nisan 2022 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan, kamuoyunda “Yeni Spor Yasası” olarak bilinen 7405 sayılı Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu (“Yeni Spor Yasası”)’nın, menajerlere ilişkin öngördüğü komisyon sınırlamaları sorusu gündeme gelecektir. Belirtmek gerekir ki, Yeni Spor Yasası, menajerlere ödenecek olan komisyonlar için FFAR’dan farklı oran ve miktarlar belirlemiştir. Bu durumda, Yeni Spor Yasası hükümlerinin emredici nitelikte olması sebebiyle, Türk mevzuatına tabi olarak gerçekleşecek olan transferlerde, sınırların FFAR hükümleri yerine Yeni Spor Yasası hükümleri ile belirlenmesi söz konusu olacaktır.

 

Komisyonlar Nasıl Ödenecek?

Menajerler ödenecek olan hizmet bedeli, komisyon veya diğer her hizmete dair ücret, transferin gerçekleştiği tescil döneminin bitiminden itibaren, transfer edilen futbolcunun sözleşme süresi boyunca, üç (3) ayda bir taksitlerle ödenecektir.

Futbolcunun, sözleşme süresinin bitmesinden önce başka bir takıma transfer olması halinde, menajer, bakiye taksitlere hak kazanamayacaktır. Bu düzenleme ile, menajerlerin her bir transferden peşin ücret alarak, temsil ettikleri futbolculara çok sayıda transfer yaptırarak daha fazla gelir elde etmelerinin önüne geçilmesi hedeflenmektedir. Bu doğrultuda, bu hükmün taraflar arasında akdedilecek bir sözleşme ile menajer lehine değiştirilmesi mümkün olmayacaktır. Ancak, FFAR’ın ilgili hükmünün amacının kulüplerin korunması olduğu göz önünde bulundurulduğunda, menajerlere ödenecek olan bedelin, FFAR’da öngörüldüğünden daha fazla taksit ile ödeneceğinin kararlaştırılması, hükmün amacına uygun ve kanımızda teorik olarak mümkün gözükmektedir.

Örnek:  (B) Kulübü, (A) Kulübünden, (X) futbolcuyu transfer ediyor. (B) Kulübü, (X)’e, 100.000 Euro’luk 12 ay taksitle toplamda 1.2 milyon Euro ödeme yapacak. İlk 100.000 Euro’luk taksidin ödeme tarihi 1 Temmuz 2022, son 100.000 Euro’luk taksidin ödeme tarihi ise 30 Haziran 2023.

(X)’in brüt maaşının 200.000 USD’den daha fazla olması sebebiyle, (X)’i temsil eden menajer (M)’nin alabileceği komisyon , 1.2 milyon Euro’nun %3’ü olarak, 36.000 Euro olarak belirlenecektir. (M)’nin alacağı olan 36.000 Euro, 3 ayda bir ve (X)’in sözleşmesi süresince ödenecek olması sebebiyle, 9.000 Euro’luk 4 taksitle ödenecektir. (X)’in sözleşmesi 1 Temmuz 2022’de başlamakta ve 30 Temmuz 2023’te sona ermektedir. Bu nedenle, (M)’ye ödenecek olan 9.000 Euro’luk taksitler sırasıyla: Ekim 2022, Ocak 2023, Nisan 2023 ve Temmuz 2023’te ödenmelidir. (X)’in, ocak ayının sonunda başka bir takıma transfer olması halinde, (M), Nisan 2023 ve Temmuz 2023’te ödenecek olan taksitlere hak kazanamayacaktır.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

Temsil Edilen Tarafın Ödemesi Prensibi

Bir temsil sözleşmesi altında yapılacak olan her türlü ödemenin münhasır olarak temsil edilen tarafça gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Temsil edilen tarafın, bir başka üçüncü kişiyi herhangi bir ödeme yapma konusunda yetkilendirmesi FFAR ile yasaklanmıştır.

Temsil edilen taraf öder prensibine istisna olarak, transfer edilen futbolcunun brüt maaşının 200.000 USD’den az olması halinde, futbolcunun, transfer olduğu yeni kulübünü, menajerine ödeme yapması için yetkilendirmesine izin verilmiştir. Futbolcunun brüt maaşının 200.000 USD’den daha az olup olmadığı hesaplanırken, koşula bağlı yapılacak ödemeler dikkate alınmayacaktır.

​

FFAR Hükümleri Nasıl İcra Edilecek? İhlal Halinde Nasıl Yaptırımlar Uygulanacak?

FFAR hükümlerinin getirdiği düzenlemeler ve kısıtlamaların etrafından dolaşılıp dolaşılmayacağı ve kurallara ne kadar riayet edileceğini elbette uygulama ile görmek mümkün olacaktır. Ancak, FIFA’nın, kullanacağı araçları göz önünde bulundurduğumuzda, şimdiden olası ihlalleri engellemekte epey kararlı oldukları sonucuna ulaşmamız mümkün gözüküyor.

FIFA’nın, şüphesiz ki FFAR hükümlerini uygulamaktaki en önemli silahlarından biri, bir online platform olan, FIFA Transfer Matching System (“TMS”) olacaktır. TMS’teki kayıtlar ile, FFAR kurallarının etrafından dolanmanın önüne geçilebilmesi hedeflenmektedir. İlk akla gelen yöntemlerden biri olan, “scouting sözleşmesi”, “danışmanlık sözleşmesi” vb başkaca sözleşmeler akdedilerek, bu sözleşmelerden elde edilecek gelirlerle birlikte komisyon oranlarının veya her bir tarafın ayrı menajer tarafından temsil edilmesi kuralının etrafından dolanılması, bir transfer gerçekleştiğinde, transfer gerçekleştikten önce ve sonraki 12 aylık sürede TMS’e yüklenecek olan her türlü sözleşmenin incelenmesi ile FIFA tarafından engellenecektir. Elbette, FIFA’nın bu sisteminin işlemesi için, taraflarca akdedilen her sözleşmenin TMS’e yüklendiğinin takip edilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu sözleşmelerin takibinin nasıl yapılacağını ise gelecekte uygulamayla beraber göreceğimizi ummaktayız.

TMS haricinde, FIFA, Clearing House uygulaması ile yetiştirme ve dayanışma bedellerinin FIFA’nın kontrol ettiği bir sistem üzerinden yatırılması ile, TMS’e yüklenen sözleşmelerdeki transfer bedelinin gerçeği yansıtması da hedeflenmektedir. (FIFA Clearing House ile ilgili detaylı bilgi için “Clearing House: FIFA’den Yetiştirme Tazminatı Ödemeleri için Yeni Sistem” isimli makalemize bakabilirsiniz.)

Elbette ki, bir kuralın caydırıcı olması ve taraflarca riayet edilmesi için en önemli faktörlerden birisi de, ihlal halinde uygulanacak yaptırımlardır. FIFA, bu kapsamda, FFAR hükümlerine uymaması halinde, para cezalarının yanı sıra, menajerler lisanslarını kaybetme riskine maruz kalacaktır. Kulüpler ve futbolcular için ise yine para cezaları veya turnuvalardan men gibi ciddi sonuçları olacak yaptırımların getirileceği tarafımızca öngörülmektedir. Ancak, yaptırımlara dair kesin yorumlar yapılabilmesi için öncelikle FFAR’ın, FIFA tarafından kabul edilmesi ve kabul edilen versiyonun yayınlanmasını beklemek yerinde olacaktır.

​

Sonuç ve Öneriler

FIFA’nın, menajerlere dair başta FFAR ve Agents Chamber olmak üzere, son dönemde birçok düzenleme getireceğini açıklaması, menajer çevreleri tarafından gelirlerini azaltacağı yönünde yoğun eleştirilere sebebiyet verse de, esasen FIFA’nın, yeni düzenlemelerle birlikte menajerleri futbol endüstrisinin kurucu aktörlerinden biri olarak kabul ettiği sonucu çıkarılmalıdır. Menajerlerin hem hukuki durumunun düzenlenmesi, hem de birtakım meslek düzenlemelerine tabi tutulmaları, kısa vadede gelir kayıplarına yol açabilecek olsa da, uzun vadede menajerlik mesleğinin saygınlığı ve itibarını yükseltecek gelişmeler olarak ele alınmalıdır.

Her ne kadar, düzenlemeler menajerlere yönelik ağırlıklı olarak sınırlayıcı nitelikte olsa da, esasen, mesleki giriş sınavı ve lisanslama sistemi ile, futbolcuların ve kulüplerin, herhangi bir tecrübe ve bilgisi olmayan kişilerce temsil edilmelerinin önüne geçilecek ve menajerler, futbol endüstrisinde temsil konusunda bir bakıma tekel haline geleceklerdir.

Bununla beraber, yeni getirilen düzenlemeler ile birlikte, menajerlerin birtakım konularda kendilerini korumaları gerektiğini de düşünmekteyiz. Bunların başında, menajerlerin komisyonlarını, futbolcunun sözleşmesinin devam edeceği süre boyunca üç aylık taksitlerle alacak olması nedeniyle, sözleşme devam ederken futbolcunun farklı bir menajerle anlaşması ihtimalinden kendilerini koruma ihtiyaçları gelmektedir. Bunu aşmak adına, menajerlerin futbolcularıyla, ilgili transfer ile imzalanan sözleşme süresi için “münhasırlık anlaşması” yapılmasının uygun olacağını düşünmekteyiz. Ayrıca, Türk futbol sektöründe zaman zaman başvurulan, birtakım mali yükümlülükleri bertaraf etmek adına iki farklı sözleşme imzalanması halinde, menajerlerin sisteme yüklenen sözleşme üzerinden komisyon almaları söz konusu olacağından, temsil ettikleri tarafları gerçek bedel ve ücretleri yansıtan tek bir sözleşme yapmaya teşvik etmeleri de, gerçek bedel ve ücretler üzerinden komisyona hak kazanabilmeleri için büyük önem taşıyacaktır.

FFAR’ın yayınlanması ve uygulamaya konulmasıyla birlikte, bu konudaki gelişmeler tarafımızca takip edilecektir. İlerleyen günlerde uygulamayla ilgili de detaylı bilgi ve görüşlerimizi de tarafınızla paylaşılacaktır.

 

Daha fazla bilgi için:

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​